وجود نیروی هوایی قدرتمند برای هر کشوری نه تنها در جنگ ها و درگیری های نظامی یک ضرورت راهبردی تلقی می شود، بلکه به عنوان یکی از مولفه های حیاتی امنیت ملی و قدرت بازدارندگی نیز شناخته می شود.
به گزارش تابناک به نقل از خبرگزاری دانشجو، در دنیای مدرن که تهدیدات امنیتی دائما در حال تغییر است، نیروی هوایی می تواند نقش اساسی در حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشورها داشته باشد. استفاده از نیروی هوایی قدرتمند دارای جنبه های مختلف سیاسی، امنیتی، نظامی، ژئوپلیتیکی و فناوری است که به اختصار به آنها اشاره می کنیم:
برتری هوایی و حفظ امنیت ملی
توانایی کنترل و دفاع از حریم هوایی، دولت ها را قادر می سازد تا از نهادهای مهم و زیرساخت های حیاتی خود در برابر تهدیدات محافظت کنند و درگیری های هدف خصمانه در آسمان بخش مهمی از فرآیند دفاعی مبتنی بر شبکه یک ملت است.
بازدارندگی و نفوذ استراتژیک
کشورها با توانایی های هوایی پیشرفته می توانند از جنگ جلوگیری کرده و با کسب اطلاعات از امکانات نظامی و راهبردی دشمن همواره در درگیری ها و مذاکرات دست برتر را داشته باشند.
پشتیبانی از نیروهای رزمی
نیروی هوایی می تواند نقش پشتیبانی اساسی برای نیروهای زمینی و دریایی، ارائه اطلاعات، حمله به اهداف حیاتی و تخلیه فوری نیروها، و همچنین انجام عملیات پشتیبانی نزدیک (CAS) برای کمک به نیروهای زمینی و دریایی در درگیری ها ایفا کند.
انعطاف پذیری تاکتیکی و استراتژیک
هواپیماها و تجهیزات هوابرد را می توان به سرعت مستقر کرد و به انواع مختلف ماموریت ها پاسخ داد، از پاسخ به بحران های خارجی گرفته تا عملیات امداد و نجات و کمک های بشردوستانه و جدا از اهمیت مبارزه در عملیات های مختلف نظامی، در بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله، نیروی هوایی نیز نقش محوری دارد
پیشرفت فناوری و نوآوری
سرمایه گذاری در فناوری هوانوردی می تواند منجر به پیشرفت علمی و صنعتی شود که به نوبه خود می تواند به بهبود اقتصادی کمک کند و در واقع صنعت هوانوردی علوم فنی مختلفی از جمله اویونیک، الکترونیک، متالورژی، نرم افزار و غیره را توسعه می دهد که شامل سرریز فناوری ها می شود. توسعه نیروی هوایی (صنعت هواپیما) تأثیر فن آوری بر توسعه محصولات تجاری دارد. در نتیجه نیروی هوایی قدرتمند یکی از ارکان امنیت ملی است و در درگیری ها نقش محوری دارد.
آرتور هریس، یکی از بزرگترین فرماندهان هوایی جنگ جهانی دوم، اهمیت نیروی هوایی را اینگونه بیان کرد: «ما باید به کارآمدی بمباران هوایی ایمان داشته باشیم. نیروی هوایی توانایی تسلیم شهرها و تضعیف روحیه دشمن را دارد.
یکی از مهم ترین بخش های عملیاتی سازمان رزم نیروی هوایی، بمب افکن های تاکتیکی عملیاتی نیروی هوایی است که بعد تهاجمی نیروی هوایی محسوب می شود.
در ساختار رزمی فعلی نیروی هوایی ایران، جنگنده سوخو 24 قدرتمندترین بمب افکن عملیاتی کشور است که در پایگاه هفتم شکری شیراز مستقر است. این جنگنده روسی در دهه 1970 در این کشور فعالیت می کرد و از آن زمان به عنوان مرگبارترین سلاح هوایی ایران در برابر دشمنان نام برده می شود. نام مستعار این جنگنده روسی Fehtovach است.
اولین تلاش ایران برای مقابله با این جنگنده در اواخر جنگ تحمیلی بود که دولت شوروی بیش از 30 فروند از این بمب افکن را به صدام حسین فروخت. به دلیل توانایی پرواز در ارتفاع پایین و عملیات تاکتیکی، دشمن بسیار خطرناکی برای ایران محسوب می شد که شانس زیادی برای شرکت در عملیات ها نداشت و تا سال 1969 تا 1970 در آسمان ایران دیده نمی شد. پایان جنگ که خلبانان این بمب افکن ها به داخل مرزهای ایران هجوم آوردند و جنگنده های خود را در فرودگاه ها و گاه در جاده های ایران قرار دادند. علت این حادثه کیلومترها آن سوی مرز ایران و در مرز عراق و کویت بود که با دخالت عراق و کویت، آمریکا و ائتلاف به نفع کویت وارد جنگ شدند و اولین جنگ خلیج فارس را رقم زدند. با حمله آمریکا به عراق، تعداد قابل توجهی از پایگاه ها توسط الاف بمباران شد و تعدادی از جنگنده های عراقی به ایران گریختند و پناهنده شدند.
در میان ناوگان پناهجویان، 24 فروند هواپیمای سوخو 24 وجود داشت که پس از خودداری دولت عراق از پرداخت غرامت جنگی به دولت ایران، این جنگنده ها به عنوان جبران خسارت وارده به ایران توسط دولت وقت توقیف و در هوا مورد استفاده قرار گرفت. یونیفرم نیرو در ایران این جنگنده پس از آزمایشات اولیه نظر کارشناسان نهاجا را به خود جلب کرد و مقرر شد تعداد بیشتری از کشور سازنده (شوروی) خریداری شود. تعداد جنگنده های خریداری شده دقیقا مشخص نیست و تحلیل های متفاوتی وجود دارد به طوری که تعداد بمب افکن های استراتژیک خریداری شده توسط اندو از 11 تا 40 فروند تخمین زده شده است، اگرچه مقامات رسمی تعداد خرید نهایی را اعلام نکرده اند، اما با توجه به سوابق قابل مشاهده در تصاویر از سالهای دهه 70 تا به امروز، نمونه های خریداری شده از اتحاد جماهیر شوروی با شماره 6801-3 شروع و به رجیستر 3-6812 ختم می شود و نمونه های پناهندگان عراقی با شماره 6841-3 شروع و به ثبت 3-6864 ختم می شود. در مجموع تعداد شمشیربازان در کشور 36 نفر تخمین زده می شود و طبق بررسی ها احتمال خرید 11 نفر بیشتر است.
نمونه عملیاتی در کشور مدل MK است که مجهز به سامانه Kyra 24M است که قابلیت هدف قرار دادن لیزر در عملیات تهاجم زمینی را دارد.
این جنگنده از دو رادار استفاده می کند. رادار اول یک رادار حمله بزرگ است که امکان شناسایی اهداف زمینی را با جزئیات بالا فراهم می کند. رادار دوم با توجه به قابلیت پرواز و عملیات در ارتفاع پایین برای دور ماندن از برد شناسایی رادار و عملیات پدافندی وظیفه ناوبری و مسیریابی (تعیین ارتفاع زمین) را بر عهده دارد. رادار دوم زیر رادار اول قرار می گیرد. این جنگنده از دو غلاف جنگ الکترونیک PS161 و PS162 استفاده می کند.
تعمیر و نگهداری این جنگنده به طور کامل در داخل کشور انجام می شود و از رادار تا موتور توسط متخصصان ایرانی تعمیر می شود.
همراه با سامانه های ناوبری و هدایت پیشرفته، طیف وسیعی از موشک های هوا پرتاب وارد سازمان رزم نهاجا شده و بر روی این جنگنده عملیات می کنند. این موشک ها شامل موشک معروف روسی Kha-29 در دو نسخه لیزری و اپتیکی، موشک Kha-25 (با استفاده از هدایت لیزری)، موشک ضد رادار خا-58 و طیف گسترده ای از بمب های سری Cob (لیزری) است. و اپتیکال) و سری فاب (عمدتاً اسن آزاد) تیزترین شمشیرهای شمشیربازان ایرانی هستند.
در کنار تسلیحات وارداتی، برنامه های گسترده پرواز و نوسازی تسلیحات از همان دهه برای سوخو 24 اعمال شد. از نظر تسلیحاتی، امکان هماهنگی و تجهیز شمشیربازان به بمب های سری مارک و احتمالا نمونه های هدایت شونده آنها (GBU) و همچنین نسخه هدایت شونده ماهواره ای (جادم) وجود دارد. همچنین در جریان رونمایی از پایگاه زیرزمینی عقاب 44 ارتش، یک فروند هواپیمای فنسر ایرانی مجهز به موشک کروز دوربرد به نام آصف که دورترین سلاح هواپرتاب کشور با برد ممکن +1500 کیلومتر است. همچنین با توجه به سکوی یکسان این موشک با موشک کروز ضد کشتی ابومهدی، به نظر می رسد قابلیت شکار کشتی های دشمن نیز به توانمندی های شمشیربازان کشور افزوده شده است.
این جنگنده ارتقاهای مختلفی دریافت کرد اما برای افزایش برد عملیاتی این بمب افکن سنگین، قابلیت سوخت گیری ساید بای ساید و سوخت گیری از نفتکش های 707 نیروی هوایی توسط جهاد خودکفایی (عطاالله بازرگان) اضافه شد.
به لطف مخازن سوخت خارجی 2000 و 3000 لیتری PTB نصب شده در پایه های ریشه بال و علاوه بر سوخت گیری جانبی UPAZ-1A (UPAZ-1A) علاوه بر قابلیت دفاع شخصی با SPO-10 /15 آلارم قفل رادار و چاف/فلر APP/50A، در واقع از دهه 1970 جنگنده بمب افکن های ایرانی توانایی حمله به اهداف مهم در اعماق فلسطین اشغالی را به دست آوردند و از آن سال به بعد تحت ارتقاء پروازی و تسلیحاتی مختلف قرار گرفتند. با تکنولوژی های روز برد عملیاتی این جنگنده حدود 1500 کیلومتر برآورد شده است.
این بمب افکن قابلیت حمله به اسرائیل را دارد و بدون نیاز به سوخت گیری هوایی توسط تانکرهای بوئینگ 707 می تواند به سرزمین های اشغالی حمله کند. در زمینه دفاع شخصی، گزینه ای برای مسلح شدن به موشک R-60 وجود دارد که البته تهدیدات این موشک را برطرف نمی کند و برای تاثیرگذاری بیشتر در هوا به اسکورت جنگنده های رهگیر نیاز دارد. -نبرد هوایی لازم به ذکر است که عملیات جنگنده شبکه محور بوده و چندین واحد هواپیمای مختلف در یک عملیات درگیر هستند.
یکی از احتمالات مطرح شده احتمال مسلح شدن این جنگنده به موشک های تاکتیکی سبک بالستیک است که این احتمال وجود دارد و ضمن افزایش برد عملیاتی این جنگنده (حداکثر برد موشک به حداکثر برد پرواز اضافه می شود) توانایی عملیات خارج از حلقه دفاعی دشمن را می دهد. لازم به ذکر است که تاکنون گزارش رسمی از تجهیز جنگنده های ارتش به موشک های بالستیک نداشته ایم اما با توجه به توان کشوری و افشای مدل موشک هوا پرتاب ابابیل به نام آرمان و تجهیزات آن. از سوخو 22 بر روی سپاه با این موشک بعید به نظر نمی رسد که شاهد ترکیب موشک های بالستیک هوا پرتاب باشیم.
موشک بالستیک هواپرتاب آرمان در کنار سوخو 22 هوافضای سپاه پیش از این موشک هدایت شونده فجر 4 را از سوخو 22 (عملیاتی مشابه موشک بالستیک هواپرتاب) با موفقیت آزمایش کرده است.
