وضعیت اسفبار زرشک کاران خراسان جنوبی / دست و دل خراشیده زرشک کاران از تولید – تابناک

به گزارش خبرنگار تابناک از خراسان جنوبی؛ خراسان جنوبی پایتخت انحصاری جهانی زرشک بی دانه محسوب می شود و با 250 سال تولید زرشک یکی از محصولات برجسته و سودآور این استان است و علاوه بر منافع اقتصادی بخشی از هویت اقتصادی و فرهنگی یک منطقه است. . اما این امر تاثیر چندانی در کاهش مشکلات تولیدکنندگان و افزایش درآمد اقتصادی استان ندارد چرا که با این سابقه تولید هر ساله مشکلات مختلف تولیدکنندگان زرشک تکرار می شود.

خشکسالی های همیشگی، کاهش بارندگی و نامساعد بودن آسمان، مقاومت این محصول در برابر خشونت طبیعت از یک سو و توجیه اقتصادی یاقوت سرخ صحرا از سوی دیگر، کشاورزان این کویر را برانگیخته است. منطقه از کاشت و تولید این محصول سودآور استقبال می کند. بربری درختچه ای مقاوم است که توانایی رشد و تولید در زمین های کم بازده و دارای آب شور را دارد و به همین دلیل سال هاست که توجه کشاورزان منطقه خشک و کم آب خراسان جنوبی را به خود جلب کرده است. نه تنها زندگی را در این دیار تشنه بازگرداند، بلکه امیدی را به دل کشاورزان آورد، اما هر ساله با آغاز فصل برداشت، زخم مشکلات کشاورزان زرشک را بر جای گذاشت. و مشکلاتی که سال هاست مسئولان وعده حل آن را داده اند. اما همچنان دل و دستشان را می خاراند.

یکی از زرشک کاران و باغداران آرین شهر که 6 هکتار زیر کشت دارد می گوید: با وجود گرمای بی سابقه، طوفان و… امسال تولید زرشک کاهش یافته و تنها یک سوم تولید زرشک پارسال را داشتیم.

قاسم پیرکارشک از عدم حمایت مسئولان، بیمه و… گلایه کرد. و می افزاید: با وجود بیمه بودن باغات، متاسفانه در مواقع بحران هایی مانند سرما، گرما، طوفان و … بیمه خسارت بسیار کمی می پردازد و عدم حمایت کشاورزان را دلسرد می کند.

وی هزینه بیمه هر هکتار سطح زیر کشت زرشک را حدود سه میلیون تومان عنوان می کند و می گوید: متاسفانه در صورت نابودی کامل محصول، بیمه برای هر هکتار زرشک بیش از 10 میلیون تومان پرداخت می کند. برداشت شده در هر هکتار سطح زیر کشت و با این حال پرداخت 10 میلیون تومان برای نابودی کل محصول تحت بیمه مبلغ بسیار بسیار ناچیزی است.

به گفته وی، سال گذشته با وجود خسارت، بیمه که 50 درصد خسارت را شامل می شد، خسارت 6 هکتار از سطح زیر کشت را حدود 30 میلیون تومان برآورد کرد و قبل از پرداخت این مبلغ، بیش از 15 میلیون تومان کسر شد. بابت بیمه باغ سال بعد از بیمه و فقط 15 میلیون تومان خسارت پرداخت شد.

مشکلات هر سال تکرار می شود

یکی دیگر از کشاورزان روستایی با اشاره به رکود بازار گفت: هر ساله برخی از کشاورزان زرشک به دلیل رکود بازار باید هزینه های انجام شده در طول سال اعم از کارگری، تامین آب، بیمه و … را جبران کنند. آنها مجبورند این محصول را به نمایندگی ها بفروشند تا بدهی های ایجاد شده را به موقع پرداخت کنند.

رضا رحیمی زرشک خام را از دیگر مشکلات عنوان کرد و افزود: کمبود امکانات برای خشک کردن زرشک، فرآوری زرشک و نبود صنایع تبدیلی علاوه بر آن باعث حضور دلالان و خرید زرشک خام و خروج آن می شود. از استان برای فرآوری، مانند کاهش ارزش افزوده این محصول و خسارت به باغداران و کشاورزان.

وی در خصوص خرید قراردادی زرشک از تعاونی روستا می گوید: اعتقادی به فروش توافقی زرشک نداریم چرا که تعاونی روستا هر کیلوگرم زرشک تازه را با پرداخت چک چند ماهه 30 تا 35 هزار از کشاورز خریداری می کند. تومان در حالی که دلال ها 40 هزار می گیرند. تومان به ازای هر کیلوگرم زرشک. تا 50 هزار میخرند. تومان از کشاورزان.

وی با بیان اینکه تنها منبع درآمد مردم این استان زرشک است از مسئولان خواست با ایجاد صنعت انتقالی و تکمیلی، ساخت گمرک تخصصی زرشک و … به کشاورزان استان کمک کنند.

مشکلات تولید زرشک در محیط زیست

یکی دیگر از کشاورزان این شهرستان دو هکتار باغ زرشک دارد و می گوید: امسال به دلیل گرما، بارندگی، باد و طوفان نسبت به سال گذشته شاهد کاهش 70 درصدی تولید زرشک بودیم و به دلیل شیوع آفاتی از این قبیل. به عنوان زنگ زرشک و نابودی درختان، کشاورزان از سال ها مبارزه ناامید شده اند.

عبداللطیف آبدار یادآور می شود: در صورت مشاهده آفت زنگ زرشک بر روی برگ درخت باید نهال را قطع کرد و در صورت وجود این آفت روی ریشه باید به طور کامل قطع شود.

وی از زنگ زرشک دشمن به عنوان یک بیماری صعب العلاج یاد کرد و افزود: سم در از بین بردن آفت زنگ زرشک تاثیری ندارد و با سمپاشی، عدم حضور برخی باغداران در منطقه و رها شدن باغات، عدم استقبال می توان از شیوع آن جلوگیری کرد. توسط کشاورزان یکی از عوامل شیوع این آفت توسط جهاد کشاورزی است.

وی به عنوان یکی دیگر از مشکلات به نبود پادگان برای خشک کردن اولیه این محصول اشاره می کند و می افزاید: پیش از این هیچ مانعی برای ساخت سوله در مزارع زرشک وجود نداشت، اما اکنون برای هر جریب زمین زراعی تنها 30 متر نیاز است. برای ساختن پادگان امکان تغییر هدف وجود دارد و از طرفی عدم پرداخت تسهیلات از دست کشاورزان برای ساخت باربارا افتاده است.

لازم به ذکر است در سومین جشنواره بربر امسال داریوش سالم پور مدیرکل دفتر میوه های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی یادآور شد: بر اساس تاکید وزیر جهاد کشاورزی باید تلاش شود. استفاده از نتایج حاصل از دانش بنیان در تمامی مراحل تولید برای عرضه، بهبود کیفیت، ساماندهی زنجیره ارزش و تکمیل فرآیندهای پس از تولید، بهبود ارزش افزوده زرشک و معرفی زرشک به داخل کشور. و بازارهای خارجی

به گفته وی، ایران با تولید 125 هزار تن زرشک رتبه اول جهان را در تولید این محصول دارد و خراسان جنوبی 98 درصد زرشک بی دانه دنیا را تولید می کند.

کاهش 20 درصدی تولید زرشک

در ادامه محمدرضا اکبری معاون بهبود زراعی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: طبق آمار سال گذشته سطح زیر کشت زرشک در استان به عنوان بزرگترین سطح زیرکشت زرشک بیش از 27 هزار و 196 هکتار است. سطح زیر کشت متعلق به شهرستان های قابیل، بیرجند، زیرکو و از جمله می باشد

وی میزان تولید زرشک از باغات استان در سال جاری را 131 هزار و 500 تن اعلام کرد و افزود: با توجه به رکورد کم گرمای تابستان امسال این میزان حدود 20 درصد کمتر از سال گذشته است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در خصوص احداث مجتمع های بارگاه زرشک در برخی مناطق استان علیرغم تصویب این موضوع یادآور می شود: بر اساس تصمیمات اتخاذ شده واگذاری زمین انجام شد. برای مجتمع بارگاه در بخش زهان به شهرستان زیرکوه و تسهیلات لازم احداث دادگاه برای متقاضیان در مجتمع مذکور از طریق بنیاد علوی پرداخت می شود.

اکبری می افزاید: در سال 1403 برای کنترل بیماری اقداماتی شامل هرس مکانیکی و 750 هکتار مبارزه شیمیایی در باغات زرشک استان انجام شد و طبق قوانین سازمان حفظ نباتات، زنگ زرشک یکی از بیماری های خصوصی است. و ماموریت این سازمان تنها راهنمایی و ارائه مشاوره فنی به کشاورزان است، اما با توجه به ضعیف بودن اقتصاد خانوار و استراتژیک بودن این محصول اقداماتی از جمله تشکیل ستاد کنترل بیماری زنگ زرشک، شناسایی مناطق آلوده و نقشه برداری معامله بیماری و پهنه بندی و پایش مستمر باغات زرشک استان، انجام پروژه تحقیقاتی در مورد تأثیر سموم مختلف بر کنترل سم با همکاری مرکز تحقیقات استان، خرید 13 داده چوب گیران برای آگاهی و ردیابی آفات و بیماری های مهم استانی از جمله زنگ زرشک، برگزاری کارگاه آموزشی و آماده سازی نصب بنرها، تهیه و ارسال دستورالعمل فنی، تهیه و توزیع سموم رایگان مناسب برای کنترل بیماری برای تشویق کشاورزان به مبارزه به موقع علیرغم خصوصی بودن این بیماری و عدم اطمینان در این زمینه و…

وی تاکید کرد: برای جلوگیری از خام فروشی فرآورده های زرشک در صنایع تبدیلی و غذایی استان، 36 مجوز عملیات بسته بندی زرشک و 10 پروانه عملیات فرآوری، 25 مجوز بسته بندی و چهار مجوز فرآوری صادر شد.

معاون بهبود زراعی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به ورود تعاونی روستا برای خرید قراردادی زرشک می گوید: سازمان تعاون روستا برای جلوگیری از ورود دلالان و… از ابتدای سال جاری اقدام کرد. استان 1000 تن زرشک تازه و 200 تن زرشک خشک ارسال کرده است وی به صورت توافقی از باغداران خرید کرده است.

آلودگی 1400 هکتار باغ وسط

اکبری با بیان اینکه بیشترین آلودگی آفت زنگ زرشک در شهرستان های مدهیم و زیرکو است، یادآور شد: هم اکنون هزار و 400 هکتار از باغات شهرستان های مرکزی به این بیماری مبتلا هستند.

وی اقدامات لازم برای کاهش بار میکروبی زرشک، توسعه مجتمع‌های زرشک برای جلوگیری از خشک‌کردن زرشک در فضای باز، اجرای طرح تحقیقاتی کاهش بار میکروبی زرشک خشک در زرشک، حمایت از طرح‌های ابتکاری در خصوص طرح‌های جدید را برشمرد. روش های خشک کردن زرشک و … نشان داده شده است.