تنها دو ماه تا پایان سال 1403 باقی مانده است. و تغییرات قابل توجهی در سیاست ارزی کشور به وجود آمده است.
گزارش کردن خدمات اقتصادی تابشی; طبق وعده بانک مرکزی سامانه نیما از امروز (10 بهمن) تحویل تاریخ می شود و تمامی صادرکنندگان موظفند ارز صادراتی خود را به بازار ارز تجاری تحویل دهند. این یک تحول بزرگ در حوزه مبادلات ارزی در کشور است که می تواند نحوه تامین نیازهای ارزی کشور را به طور جدی تغییر دهد.
نقطه پایانی برای سامانه نیما
حدود یک ماه پیش بانک مرکزی در اطلاعیه ای اعلام کرد از روز اول باخمن ارز حاصل از صادرات شرکت های فعال در حوزه پتروشیمی، پالایش، فولاد، فلزات رنگین و فرآورده های نفتی در بازار ارز تجاری عرضه می شود. . این اطلاعیه به ویژه پس از توافق بانک مرکزی با انجمن پتروشیمی که باعث شد شرکت های این صنعت ارز صادراتی خود را با نرخ توافقی در بازار تجاری بفروشند، شتاب بیشتری گرفت. به این ترتیب، بازار معاملات ارز از امروز رسما جایگزین سامانه نیما شد.
چالش های گذشته؛ وعده های آینده
فرزین رئیس کل بانک مرکزی در تشریح علت این تغییرات گفت: هیچ معامله واقعی در سامانه نیما صورت نمی گیرد و با توجه به شرایط اقتصادی کشور، ایجاد بازار پایدار ضروری است. اکنون با تغییر سیستم، همه صادرکنندگان موظف هستند ارز خود را فقط در بازار ارز تجاری عرضه کنند تا بدهی ارزی آنها برطرف شود. مدیرعامل مرکز مبادلات طلا و ارز ایران نیز در این خصوص اظهار داشت: از این پس ثبت کلیه سفارش ها از طریق مرکز مبادلات انجام می شود.
از این رو طبق وعده بانک مرکزی، بازار ارز تجاری از امروز به صورت رسمی آغاز شده است. این بازار جدید به محلی برای تامین ارز مورد نیاز واردکنندگان و صادرکنندگان تبدیل می شود و به گفته مسئولان، نرخ در این بازار به صورت توافقی تعیین می شود. درصد حواله های دلاری در این بازار هم اکنون به حدود 66 هزار و 500 تومان رسیده است.
نگرانی در مورد نحوه مدیریت بازار معاملات فارکس
اما در این بین فعالان اقتصادی دغدغه های جدی برای نحوه مدیریت این بازار دارند. به گفته آنها، موفقیت بازار ارز تجاری منوط به حفظ ماهیت مذاکره ای نرخ ارز است و در صورت مداخله بانک مرکزی در این زمینه ممکن است تجربه منفی گذشته تکرار شود. این نگرانی وجود دارد که در صورت تداوم مداخلات مستقیم در قیمت‌گذاری، همان مشکلاتی که در سامانه نیما وجود داشت، در این بازار نیز بازتولید شود و منجر به شکل‌گیری رانت‌های جدید ارزی شود.
چشم انداز بانک مرکزی برای بازار ارز تجاری
در این راستا بانک مرکزی سیاست هایی را تدوین کرده است که ارزهای صادراتی از صادرکنندگان و واردکنندگان از بانک های فعال دریافت و در بازار عرضه می شود. هدف از این سیاست ها دسترسی به ارزهای صادراتی و همچنین جلوگیری از مشکلات واردکنندگان است. در واقع بانک مرکزی به دنبال این است که ارزهای پشت سهمیه صادراتی موجود باشد و حقوق واردکنندگان نیز از این طریق تامین شود.
در نهایت با آغاز به کار رسمی بازار ارز تجاری باید منتظر ماند و دید که آیا این بازار می تواند مشکلات ساختاری گذشته را حل کند و نقش موثری در تامین نیازهای ارزی کشور داشته باشد یا خیر. با چالش های جدیدی مانند سامانه نیما مواجه می شوند. البته حفظ ماهیت مذاکره ای نرخ ها و جلوگیری از مداخله غیرضروری در تعیین نرخ ارز رمز موفقیت این بازار است. بدون شک در صورت اجرای صحیح این سیاست ها شاهد تحولی اساسی در فضای ارزی و تجارت خارجی کشور خواهیم بود.
