برداشت نرم از بانک مرکزی/آیا فرزین به آخر خط رسیده است؟ – درخشان

در بحبوحه جهش بی سابقه دلار به رکوردهای تاریخی 78 و 79 هزار تومان و حتی عبور از مرز 80 هزار تومان، اخبار حاکی از احتمال تغییر اساسی در سکان بانک مرکزی است.

گزارش کردن خدمات اقتصادی تابشیزمستان 1403 با رکورد تاریخی نرخ ارز آغاز شد، جهشی که نه تنها ارزش ریال ایران را 60 درصد کاهش داد، بلکه بار دیگر بحران اقتصادی را در کشور به اوج رساند.

این در حالی است که مسئولیت اصلی کنترل بازار ارز و مهار تورم بر عهده بانک مرکزی است و شنیده ها حکایت از گمانه زنی ها در مورد تغییر در رهبری بانک مرکزی دارد. شنیده ها حاکی از آن است که رئیس بانک مرکزی یا معاون ارزی وی احتمالا در روزهای آینده به سمت درب خروج حرکت خواهند کرد.

محمدرضا فرزین، رئیس 59 ساله بانک مرکزی در آستانه دو سال ریاست بانک مرکزی قرار دارد و روزهای سختی را سپری می کند. به نظر می رسد ناهماهنگی های آشکار سیاست های ارزی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در دوره همتی به بن بست ادامه حضور فرزین در ساختمان شیشه ای میرداماد منجر شده است.

سال سوم حضور فرزین با چند هزار تومان؟

فرزین که در آذر 1401 از بانک ملی وارد بانک مرکزی شد. با رای اعتماد شورای دولت سیزدهم، اکنون در آستانه آغاز سومین سال فعالیت خود در این سمت است و از زمان ورودش به بانک مرکزی تاکنون شاهد افزایش دو برابری دلار بوده است. این مشکل به خوبی نشان می دهد که سیاست های ارزی فرزین نتایج مطلوبی نداشته و ارزش ریال کاهش یافته است.

به احتمال زیاد فرزین برای جلب رضایت وزیر اقتصاد و ایجاد تغییراتی در مدیریت ارزی بانک مرکزی، یکی از مقامات ارشد خود را قربانی خواهد کرد، شاید آن فدای معاون ارزی او یعنی محمد آرام باشد.

این سناریو یادآور دوران ریاست جمهوری علی صالح آبادی است که پس از جهش نرخ ارز به 39 هزار تومان، افشین هانی معاون ارزی بانک مرکزی برکنار و آرام جایگزین آن شد. اما جالب اینجاست که با وجود این تغییرات، مدتی نگذشت که صالح آبادی از سمت خود برکنار شد.

علی شریعتی، فعال اقتصادی در گفتگو با «تابناک» به بررسی چالش های مدیریتی بانک مرکزی و اختلافات این نهاد با وزارت اقتصاد پرداخت.

وی تاکید کرد رویکرد منفعلانه محمدرضا فرزین در مدیریت بانک مرکزیمعتقد است این موضوع به عدم تطابق سیاست های کلان اقتصادی با عملکرد این نهاد دامن زده است.

شریعتی گفت: بحث تغییرات بانک مرکزی عمدتاً ناشی از ناهماهنگی این نهاد ارزی با وزارت اقتصاد است. تلاش وزیر اقتصاد برای اجرای سیاست تک نرخی شدن ارز، سیاستی که خواسته جدی فعالان اقتصادی برای لغو رانت و اصلاح ساختار ارزی کشور است. اما ارائه بانک مرکزی به ویژه رویکرد منفعلانه آقای فرزین حمایت لازم را در این راستا نشان نداد.

عضو اتاق بازرگانی افزود: فرزین به جای ترویج فعال سیاست های ارزی و هماهنگی با وزارت اقتصاد، بیشتر به یک ناظر در مواجهه با بحران ها تبدیل شد. این انفعال نه تنها باعث جهش نرخ ارز شد، بلکه اعتماد فعالان اقتصادی و مردم را به مدیریت بحران تضعیف کرد.

خطر تخریب اعتماد عمومی

شریعتی در ادامه با اشاره به نقش گروه های ذینفع و مافیای اقتصادی و ارزی خاطرنشان کرد: معتقدم گروه هایی که از حذف ارز نیمایی متضرر می شوند به هر قیمتی تلاش می کنند این سیاست را خنثی کنند. این مافیا با پخش رسانه ای و ایجاد شایعاتی مانند استعفای رئیس جمهور و یا جلوگیری از تزریق ارز سعی در تخریب اعتماد عمومی دارند و نشان می دهند که سیاست ارز تک نرخی مشکلات را بدتر خواهد کرد.

وی ادامه داد: در مجموع عدم اقدام موثر و سریع بانک مرکزی در مواجهه با این بحران ها مهر تاییدی بر این تحولات زده است. برای مثال اعلام تزریق ارز سنگین در بازار در عمل اتفاق نیفتاد، نرخ دلار کاهش نیافت و در نتیجه این وضعیت موجی از بلاتکلیفی در بازار ایجاد کرد. این اقدامات ناتمام و رویکرد منفعلانه در عمل دست مخالفان اصلاحات ارزی را باز می گذارد همراهی نکردن فرزین با همتی در اجرای این سیاست مهم ارزی.

فرزین در مسیر تغییر یا تحول؟

شریعتی در نهایت گفت: اگر فرزین می خواهد در بانک مرکزی بماند باید از حالت انفعالی خارج شود و همکاری قوی تری با وزارت اقتصاد نشان دهد. او نمی تواند صرفاً گذر زمان را تماشا کند و امیدوار باشد که مشکلات خود به خود حل شوند. مدیریت بحران در چنین شرایطی نیازمند تصمیم گیری قاطع و اقدامات هماهنگ است. عدم هماهنگی و انطباق با سیاست های کلان دولت و انفعال در مقابله با بحران ارزی به خوبی نشان از ضعف مدیریتی بانک مرکزی دارد و همین موضوع در روزهای آینده سرنوشت تیم مدیریتی این بانک را تغییر خواهد داد. به گفته این فعال اقتصادی: قطعا در چند روز آینده تغییراتی در جهت هماهنگی ارزی بانک مرکزی ایجاد خواهد شد.

به گزارش تابناک، این اظهارات حاکی از آن است که چالش های فعلی فراتر از مسائل ارزی است و نیازمند تحول اساسی در ساختار حاکمیتی بانک مرکزی است. آیا قرار است این تحول مثل معاونت نرخ ارز داخل بانک باشد یا تغییرات اساسی تری دارد یعنی. خروج فرزین از میرداماد؟ تنها زمان پاسخ این سوال را خواهد گفت.