
سید حسین موسویان محقق دانشگاه پرینستون آمریکا در مقاله ای که در مجله هیل منتشر شده است، نوشت: دونالد ترامپ حمایت خود را از مذاکره با ایران برای یافتن راه حلی برای مشکلات بین دو کشور اعلام کرد. زمانی که از ترامپ برای پیامی به رهبر ایران خواسته شد، رئیس جمهور منتخب تنها گفت: برای او آرزوی سلامتی دارم.
به گزارش تابناک به نقل از ایرنا، در جریان تبلیغات انتخاباتی 2024. ترامپ اعلام کرده است که سیاست او در قبال ایران در دور دوم با دوره اول بسیار متفاوت خواهد بود. او سیاست «تغییر رژیم» را رد کرده و تاکید کرده است که میخواهد ایران موفق شود، اما با دستیابی ایران به سلاح هستهای نیز مخالف است.
در سپتامبر 2024 مدشیان رئیس جمهور ایران اعلام کرد که تهران برای گفت و گوی سازنده آماده است و برای تعامل با غرب در زمینه انرژی هسته ای و بهبود روابط با آمریکا ابراز تمایل کرد. با این حال، پر کردن شکاف بین واشنگتن و تهران دشوار خواهد بود. اگر پرزیدنت ترامپ بخواهد با مذاکره با ایران از بن بست خارج شود، با مخالفت های شدید در ایالات متحده، ایران و منطقه مواجه خواهد شد.
اگر هدف اولیه ترامپ اطمینان از عدم دستیابی ایران به بمب هسته ای است، او نیاز به طرحی دارد تا برای همیشه مانع دستیابی به بمب هسته ای نه تنها توسط ایران بلکه توسط سایر کشورهای جاه طلب در منطقه شود. همانطور که پرزیدنت بایدن هشدار داده است: اگر ایران به بمب دست یابد، عربستان سعودی، ترکیه و مصر نیز هسته ای خواهند شد. عناصر کلیدی طرح مذاکرات موفقیت آمیز به شرح زیر است: ایران همانند برجام در دوران دولت اوباما موافقت می کند که در برنامه های هسته ای خود شفافیت کامل داشته باشد و حداکثر اقدامات راستی آزمایی را طبق مقررات آژانس بین المللی انرژی اتمی اعمال کند. اصول کلیدی توافق هسته ای باید به گونه ای منطقه ای شود که همه کشورهای منطقه را پوشش دهد. این امر امکان دائمی کردن محدودیت های اصلی عدم اشاعه در برجام را در سراسر منطقه فراهم می کند، از جمله محدود کردن غنی سازی اورانیوم به زیر 5 درصد و جداسازی پلوتونیوم از سوخت مصرف شده. پس از اجرای توافق هسته ای جدید، واشنگتن و تهران می توانند درباره امنیت منطقه گفتگو کنند. در گام اول و با حسن نیت، هر دو طرف باید به طور موقت تمام تهدیدات و خصومت ها را متوقف کنند.
چند سال پیش، رابرت آینهورن، مذاکرهکننده هستهای آمریکا، به من گفت: وقتی بر ضرورت گفتوگوی منطقهای تاکید میکنیم، برخی از ایرانیان به اشتباه فکر میکنند منظور ما از بین بردن توان موشکی و دفاعی ایران است. همه کشورها از جمله ایران حق دارند از توان دفاعی مورد نیاز خود برخوردار باشند. ما درک می کنیم که ایران نیز مانند ما نگرانی های امنیتی خاص خود را دارد.
بنابراین، هر دو طرف باید برای رفع نگرانیهای معتبر و مشروع یکدیگر وارد گفتوگوی جدی و صادقانه شوند و به راهحلی متعادل برسند. آیتالله خامنهای، رهبر ایران، مهمترین تصمیمگیرنده در روابط ایران و آمریکا است. در 8 ژانویه 2024 وی تصریح کرد: آمریکا اساساً دشمن ملت ایران و جمهوری اسلامی است و خواهان نابودی ایران است.
بر اساس شناخت چندین دهه ای که از دیدگاه های ایشان دارم، معتقدم که اصل نگرانی های رهبری ایران در مورد روابط با ایالات متحده را می توان در سه نکته کلیدی خلاصه کرد: اول: تهدید استقلال ایران از طریق دخالت آمریکا در امور داخلی ایران. دوم: سیاست آمریکا در مورد «تغییر رژیم» در ایران. سوم: عدم احترام آمریکا و به رسمیت شناختن منافع ملی ایران.
از سوی دیگر، در طول 15 سال تحقیق خود در دانشگاه پرینستون در مورد روابط ایران و ایالات متحده، معتقدم به چالش کشیدن و تهدید منافع آمریکا در منطقه، مهمترین دغدغه آمریکا در قبال سیاست های ایران پس از انقلاب 1979 است. اگر قرار است به یک راه حل عادلانه و متوازن دست یابد، پس: اولاً، هر دو پایتخت باید منافع مشروع منطقه ای یکدیگر را بشناسند و متعهد شوند که منافع یکدیگر را تهدید نکنند. این امر مستلزم بازنگری در استراتژیهای امنیتی و دیپلماسی منطقهای آنها، بهویژه در رابطه با متحدان کلیدی آنها است.
دوم: علاوه بر این، ترتیب جدید مستلزم یک مدل و ساختار معتبر و باثبات برای ثبات و صلح منطقه ای است. ایران، عراق، عربستان سعودی و سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می توانند از طریق ساختار جدید امنیتی و همکاری جمعی مشابه سازمان امنیت و همکاری اروپا به چنین توافقی دست یابند. سیستم جدید امنیتی و همکاری در خلیج فارس می تواند: کمک به برقراری روابط متوازن و عادی بین بلوک شرق و غرب با منطقه؛ زمینه را برای ترتیبات کنترل تسلیحات در منطقه از جمله ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته ای فراهم کرد. و تسهیل امکان کاهش نیروها و هزینه های نظامی آمریکا در منطقه.
سوم: این توافق ممکن است شامل پایان دادن به مناقشات نظامی ایران و اسرائیل و دستیابی به راه حل عادلانه و پایدار برای مناقشه فلسطین و اسرائیل بر اساس اجرای چندین قطعنامه سازمان ملل باشد. این توافق همچنین میتواند شامل همکاریهای اقتصادی قابل توجهی بین ایالات متحده و ایران باشد که به طور بالقوه شامل پروژههایی به ارزش صدها میلیارد دلار در بخشهایی مانند پتروشیمی، هوانوردی و انرژی پاک میشود. این همکاری ها منافع اقتصادی عمده ای در هر دو کشور ایجاد می کند و ترتیبات و توافقات جدید را پایدارتر می کند. پرزیدنت ترامپ پس از حضور در کاخ سفید میتواند در گفتوگوی تلفنی با همتای ایرانی خود، رئیسجمهور پزشکی، موافقت کند که نمایندگان ویژه دو کشور بلافاصله مذاکرات مستقیم برای چنین توافق عادلانه، پایدار و تاریخی را آغاز کنند.