بررسی دلایل افزایش قیمت ارز در بازار در هفته های اخیر نشان می دهد؛ عوامل برون زا و درون زا قیمت ارز را به سطوح فعلی رساند!
به گزارش تابناک به نقل از تسنیم؛ قیمت دلار در هفته های اخیر با نوسانات زیادی همراه بوده است و همین امر باعث شده تا رکورد جدیدی برای قیمت ارز در بازار ثبت شود.
در آخرین روز هفته گذشته، قیمت دلار برای اولین بار وارد کانال 80 هزار تومان شد. افزایش قیمت دلار نیز رکورد جدیدی را برای سکه به ثبت رساند و سکه روز پنجشنبه در بازار تهران 56 میلیون تومان ارزش گذاری شد و هر گرم طلای 18 عیار نیز 5 میلیون و 120 هزار تومان معامله شد.
عوامل متعددی بر افزایش قیمت ارز تاثیر دارند و تشخیص اینکه کدام عامل به تنهایی در دامن زدن به نوسانات صعودی موثر بوده است را نمی توان تحلیل دقیقی دانست. بنابراین افزایش قیمت دلار را نمی توان به یک متغیر کاهش داد.
زمانی که قیمت ارز با موج صعودی همراه می شود، در واقع دلایل متعددی برای این امر وجود دارد که یکی از آنها را می توان شوکی برای افزایش فشار صعودی بر نرخ ارز دانست.
دلایل افزایش اخیر قیمت ارز نیز ناشی از عوامل برون زا و درون زا است که در این گزارش به آن می پردازیم.
* نگران کاهش درآمدهای ارزی به دلیل تقویت تحریم ها؟!
یکی از مهم‌ترین دلایل برون‌زای افزایش ارزش دلار در هفته‌های اخیر، افزایش نگرانی‌ها از تنش‌های سیاسی-نظامی و همچنین افزایش نگرانی از تشدید تحریم‌ها بوده است که نگرانی‌ها از کاهش درآمدهای ارزی را افزایش داده است. .
این مشکلات از دلایل غیراقتصادی گرانی ارز محسوب می شود و لازم است سیاستمداران دغدغه مردم را در این مسیر برطرف کنند.
* رشد نرخ ارز نیما در راستای یکسان سازی نرخ ارز
تصمیم دولت برای افزایش نرخ نیما و نزدیک شدن آن به نرخ بازار شاید یکی از مهم ترین سیگنال های منفی بازار ارز در مورد رشد نرخ دلار در بازار آزاد باشد.
بر اساس این تصمیم، نرخ نیما که شش ماه پیش حدود 42 هزار تومان بود، اکنون با انتقال نرخ نیما به بازار توافقی به بالای 64 هزار تومان رسیده است و در این راستا برخی کارشناسان معتقدند که افزایش نرخ نیما دلیل مهم رشد نرخ دلار در بازار آزاد است.
* نقش تقاضای فصلی در افزایش نوسانات ارز/تقاضای کریسمس به پایان رسیده است؟
اما یکی از مهم ترین دلایل درون زا افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر، تاثیرات فصلی بازار ارز است. اثرات فصلی معمولاً تقاضای بازار را در بازه های زمانی خاص افزایش می دهد که عمدتاً به دلیل تسویه حساب های مالی و تعطیلات است.
در شهریور ماه معمولا تقاضای فصلی به دلیل افزایش رفت و آمد مردم افزایش می یابد و افزایش تقاضا برای خرید ارز گردشگری باعث افزایش تقاضا برای خرید اسکناس در بازار می شود.
همه ساله از 24 آذرماه تا 5 تا 6 دی ماه (روزهای قبل از شروع سال جدید) تقاضای خرید ارز توسط شرکت های پرداخت مالی و مردم به دلیل سفرهای آتی افزایش می یابد.
این تقاضا معمولا از 24 آذر در بازار ایجاد می شود و هر سال تکرار می شود. در این روزها تقاضا برای نقل و انتقال پول و حساب در بازار ارز افزایش می یابد.
* سال نو چینی در راه است
علاوه بر افزایش تقاضا به دلیل سال نو، در سال های اخیر شاهد افزایش تقاضا در روزهای منتهی به سال نوی چینی بوده ایم. این به دلیل افزایش معاملات و مبادلات مالی بین فعالان اقتصادی ایران و چین است.
از 8 تا 19 فوریه تقاضا در بازار به دلیل سال نو چینی افزایش می یابد، زیرا در سال نو چینی تسویه یوان با مشکل مواجه می شود و بنابراین در روزهای قبل از تعطیلات تقاضا افزایش می یابد. برای خرید ارز افزایش می یابد.
* افزایش تقاضا برای خرید ارز برای عرضه کالا در عید
افزایش تقاضای ارز برای ارائه کالا به تجار از دیگر عوامل موثر در افزایش خریدهای فصلی در سه ماه پایانی سال است. معمولا در سه ماه پایانی سال شمسی با توجه به نزدیک شدن به ایام نوروز و خریدهای پایانی مردم، تقاضا برای خرید ارز از سوی تجار و فعالان اقتصادی افزایش می یابد تا بتوانند کالای مورد نظر خود را تا ایام عید خریداری کنند.
همزمانی این مطالبات و اتفاقات خارجی معمولا در سه ماه پایانی سال باعث افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت ارز می شود. البته از شنبه هشتم دی ماه با توجه به شروع تعطیلات سال نو، تقاضای فصلی سال نو نیز تخلیه می شود و شاهد افت تقاضا برای خرید ارز خواهیم بود که از زمان وقوع این مکان باید این اتفاق می افتاد. تا امروز و نشد باید تقاضای جدیدی از سوی شرکت ها برای اسکان و… وجود داشته باشد که چرا تعطیلات شروع شده است.
* تسویه بدهی های ارزی صادرکنندگان و انتقال معاملات نیما به بازرگانی
با پایان یافتن مهلت تسویه تعهدات ارزی صادرکنندگان، شاهد افزایش تقاضا برای خرید ارز در بازار غیررسمی هستیم. امسال هم این اتفاق افتاد. صادرکنندگانی که ارز خود را پیش فروش کرده و یا قبلاً فروخته اند، برای تامین ارز خود به دنبال خرید ارز از بازار غیررسمی هستند و این امر با افزایش تقاضا همراه است.
از آنجایی که آخرین مهلت انتقال معاملات از نیما به سامانه ارزی 9 دی ماه است، در این روزها تقاضا برای خرید ارز در بازار غیررسمی از سوی برخی صادرکنندگان افزایش می یابد. آن دسته از سرمایه گذارانی که قبلا ارز خود را فروخته اند، مجبور به خرید ارز از بازار غیررسمی هستند و این امر تقاضا برای خرید ارز را افزایش داده است.
بیشترین فشار برای صادرکنندگان و تجار برای خرید ارز در این بخش بر درهم امارات است و به همین دلیل تقاضا برای خرید درهم در روزهای اخیر افزایش یافته است. پیش بینی می شود با اضافه شدن محصولات پتروشیمی به بازار معاملات ارز در هفته آینده، ارز محصولات پتروشیمی وارد بازار معاملات ارز شود و این امر موجب افزایش عرضه بازار شود.
با اضافه شدن پتروشیمی ها به بازار ارز، تقاضای فصلی در حدود سال نو چینی و خورشیدی به راحتی برآورده می شود.
* شوک بنزین به بازار ارز/دولت برای قانع کردن «مردم».
از دیگر عوامل موثر برای تقویت نوسانات ارزی در ماه های اخیر می توان به اخبار مربوط به افزایش قیمت حامل های انرژی اشاره کرد. نگرانی در مورد افزایش هزینه های انرژی به عاملی برای تقویت انتظارات تورمی تبدیل شده است.
گمانه زنی های مکرر رسانه ها در مورد طرح قیمت گذاری انرژی دولت و تکذیب های دولت باعث شده است که بازار ارز در هفته های اخیر شاهد آشفتگی فزاینده ای باشد.
دولت باید برنامه انرژی خود را به طور کامل و جامع به مردم بگوید تا نگرانی مردم در این زمینه برطرف شود. مردم باید متقاعد شوند که اثرات منفی بازار را از بین ببرند.
شفاف سازی و شفاف سازی دولت در این زمینه منجر به مدیریت انتظارات تورمی و جلوگیری از ایجاد شوک در بازار ارز می شود.
