افزایش قیمت خودرو، راهی برای سودآوری؟
یکی از آخرین اقدامات خودروسازان افزایش قیمت محصولاتشان است. به عنوان مثال قیمت خودروهای محبوب سایپا مانند ساینا و کوئیک بین 20 تا 33 درصد افزایش یافته است. اما افزایش قیمت به تنهایی نمی تواند مشکل اصلی این شرکت ها را حل کند. شرکت سایپا همانطور که در صورت های مالی 1402 خود نشان داد در محصولات اصلی خود با حاشیه زیان مواجه بود. این بدان معناست که حتی در صورت افزایش قیمت ها، بخشی از درآمد حاصل از فروش خودرو نمی تواند هزینه های تولید را پوشش دهد.
یکی از بزرگترین چالش ها در این زمینه افزایش قیمت قطعات است. با افزایش قیمت دلار و تغییرات در بازار ارز، هزینه تولید قطعات نیز سر به فلک کشیده است. بنابراین حتی با افزایش قیمت خودرو، باز هم شرکت ها با مشکلات مالی و زیان انباشته مواجه خواهند شد. افزایش قیمت ها در این شرایط نمی تواند به سودآوری پایدار منجر شود.
چالش های ساختاری و مالی سایپا
سایپا با زیان تجمعی 100 هزار میلیارد تومانی مواجه است. این زیان ها ناشی از انبوهی از سوء مدیریت، هزینه های بالای تولید و به ویژه تورم افسارگسیخته بود. در حالی که افزایش قیمت ممکن است مقداری از فشار مالی شرکت را کاهش دهد، اما اساساً مشکل را حل نخواهد کرد. در واقع افزایش نرخ فروش تنها بخشی از زیان های گذشته را پوشش می دهد و در بلندمدت تاثیری در بهبود وضعیت مالی این شرکت ها نخواهد داشت.
یکی دیگر از مشکلات عمده سایپا هزینه های مالی بالای ناشی از تسهیلات بانکی است. با توجه به حجم زیاد بدهی های این شرکت و سود بالای تسهیلات، هزینه های مالی سالانه سایپا به 15 هزار میلیارد تومان می رسد. این مقدار زیاد فشار بیشتری بر سودآوری شرکت وارد می کند و از بهبود وضعیت مالی آن جلوگیری می کند.
افزایش نیروی انسانی و هزینه های اضافی
نکته جالب دیگر برای سایپا افزایش نیروی انسانی است حتی با کاهش تولید این شرکت. در سال 1402 م سایپا با وجود افت 10 درصدی تولید، تعداد پرسنل خود را 3 هزار نفر افزایش می دهد. این افزایش قدرت هیچ ارتباطی با افزایش تولید نداشت و احتمالاً برای اهداف دیگری از جمله استخدام سفارشی یا حمایت از افراد خاص انجام می شد. این امر باعث افزایش چشمگیر هزینه های شرکت و افزایش زیان می شود.
آینده سایپا و وضعیت سهام این شرکت
در حالی که سهام سایپا اخیرا بیش از 30 درصد رشد داشته است، تحلیلگران معتقدند این افزایش قیمت تنها یک افزایش موقتی است که نمی تواند سودآوری پایدار را به همراه داشته باشد. از آنجایی که مشکلات اصلی این شرکت از جمله زیان انباشته، هزینه های مالی سنگین و افزایش هزینه های تولید همچنان باقی است، به نظر نمی رسد که افزایش قیمت باعث بهبود وضعیت مالی سایپا شود. حتی در صورت تجدید ارزیابی دارایی ها باز هم با مشکل زیان انباشته و ناتوانی در تولید محصولات با کیفیت مواجه خواهیم بود.
در نتیجه به سرمایه گذاران توصیه می شود شرایط بازار و وضعیت مالی سایپا را از نزدیک بررسی کنند. به احتمال زیاد در آینده نزدیک با توجه به مشکلات ساختاری و مالی این شرکت شاهد کاهش بیشتر قیمت سهم و ارزش آن باشیم.
یکی از راه حل هایی که شرکت های خودروسازی برای مقابله با بحران مالی خود از آن استفاده می کنند، تجدید ارزیابی دارایی ها است. اما این استراتژی با چالش هایی نیز مواجه است. به عنوان مثال سایپا برای خروج از ماده 141 قانون تجارت و ورشکستگی نیاز به افزایش سرمایه 120 تا 130 هزار میلیارد تومانی دارد که در شرایط فعلی تحقق آن بسیار سخت به نظر می رسد. حتی در صورت افزایش سرمایه نیز این اقدام نمی تواند به طور قطعی زیان انباشته این شرکت ها را کاهش دهد.
استراتژی قدیمی شرکت های خودروسازی به ویژه سایپا، شناسایی زیان شرکت های تابعه است تا صورت های مالی آن ها کمتر آسیب دیده به نظر برسد. به عنوان مثال شرکت سازه گستر که یکی از بزرگترین تامین کنندگان قطعات سایپا است در سال 1402 حدود 2750 میلیارد تومان زیان خالص گزارش کرده است. این بدان معناست که سایپا احتمالاً قطعات را با قیمت های پایین تری از شرکت های زیرمجموعه خود خریداری می کند تا سودآوری بیشتری نشان دهد.
درد اینجاست که صنعت خودروی ایران با وجود همه وعده ها و گرانی ها همچنان در مشکلات ساختاری و مدیریتی فرو رفته است. افزایش قیمت نمی تواند راه حل دائمی برای مشکلات این صنعت باشد و باید به این نکته توجه داشت که این شرکت ها در مسیر زیان انباشته و ورشکستگی قرار دارند. در چنین شرایطی به نظر می رسد تلاش برای خرید سهام این شرکت ها بدون تحلیل دقیق و توجه به مشکلات اساسی، اقدامی پر ریسک باشد.
